CV necə yazılmalı?

“Önəmli işlər, əsla önəmsiz işlərin insafına tərk edilməməlidir” Yohan Volfqanq Höte

CV necə yazmalı?

Rezüme(xülasə)- iş axtarmaq üçün ən səmərəli vasitələrdən biridir. Əslində o, potensial işəgötürən üçün sizin tərcümeyi-halınız və peşəkar təcrübəniz barədə ən əhəmiyyətli faktların qısa şərhidir. Rezüme yazarkən yadda saxlamaq lazımdır ki, o, sizdən ötrü bir növ vizit vərəqinə çevriləcək, buna görə də xülasə sizi iş axtaran insanların böyük axını arasında fərqləndirməlidir. Rezüme 1-2 səhifədən ibarət olmalı və orada aşağıdakı məsələlər işıqlandırılmalıdır:

Soyadınız, adınız, atanızın adı

Bu məlumatları vərəqin yuxarı hissəsində mərkəzdə iri hərflərlə (18-20 ölçülü şriftlə) yazmaq məsləhətdir.

Əlaqə məlumatları

Bu bənddə öz telefonunuzun nömrəsini, elektron poçtunuzun və İnternetdə ev səhifənizin (əgər varsa) ünvanını göstərin. Ev ünvanınızı göstərmək məsləhətdir, lakin bu zəruri deyil. Yaşadığınız rayonu (yaxınlıqdakı metro stansiyasını) göstərməklə kifayətlənmək olar. Bir sözlə, sizinlə tez və operativ əlaqə yaratmaq üçün mümkün əlaqə vasitələrini göstərin.

 Məqsəd

Hansı vakansiyaya, işə və ya fəaliyyət sahəsinə iddia etdiyinizi göstərin, özünüzün peşəkar maraqlarınızın əhatə dairəsini qeyd edin. Burada həmçinin sizin gələcək iş yeriniz barədə arzu və tələblərinizi də göstərə bilərsiniz.

Təhsiliniz (əsas və əlavə)

Həm əsas, həm də əlavə təhsiliniz: oxuduğunuz kurslar, məşğul olduğunuz seminarlar, iştirak etdiyiniz treninqlər, stackeçmə və s. barədə informasiyanı göstərin. Hər bir təhsil yeri barədə aşağıdakı zəruri məlumatlar göstərilməlidir:

daxil olmaq vaxtı;

qurtarmaq vaxtı (ay, il);

təhsil müəssisəsinin adı, fakültənin adı;

təhsil səviyyəsi (orta, orta texniki, natamam ali, ali və s.);

• ixtisasın adı.

 İş təcrübəniz

Sonuncu (cari) iş yerinizdən başlayaraq hər bir iş yeriniz barədə aşağıdakı məlumatları göstərin:

daxilolma tarixi;

çıxma tarixi (ay, il);

 şirkətin adı;

 şirkətin fəaliyyət istiqaməti;

sizin tutduğunuz vəzifənin adı;

funksional vəzifələriniz, mümkün qədər ətraflı;

qazandığınız vərdişlər, biliklər, bacarıqlar, nailiyyətlər (peşəkar fəaliyyətinizlə bağlı konkret faktlar).

Bir qayda olaraq, son on ilə aid iş təcrübəniz barədə məlumatlar göstərilir. Tələbələr və məzunlar bu bölmədə həm ödənişli, həm də ödənişsiz iş (kurs işinin, diplom işinin yazılması, ictimai fəaliyyət) barədə məlumatlar göstərə bilərlər.

Peşəkar vərdişlər və biliklər

Sizin xülasənin məqsədi olan ixtisas üçün münasib vərdişlərinizi və biliklərinizi sadalayın, həmçinin aşağıdakı məlumatları göstərin:

kompüterlə, xüsusi proqramlarla bağlı bilik səviyyəniz;

• orqtexnika (faks, modem, skaner, surətçıxarma avadanlığı, ofis ATS-i və s.) ilə davranmaq bacarığınız;

Peşə sertifikatları

Əgər varsa, onları göstərin

Dil bilikləriniz

Hansı dilləri və hansı səviyyədə (ibtidai, orta, sərbəst) bildiyinizi göstərin.

Şəxsi məlumatlar (göstərmək zəruri deyil)

Bu bölmədə aşağıdakı məlumatları göstərə bilərsiniz:

 doğulduğunuz tarix;

 ezamiyyətə getmək imkanınız

 ailə vəziyyətiniz, uşaqlarınızın olub-olmaması;

 sürücü vəsiqənizin olub-olmaması.

Xronoloji yanaşma. Sizin peşə statusunuz və işlədiyiniz təşkilatlar xüsusi qeyd edilir. Bu siyahı axırdan, yəni zaman etibarilə ən sonuncu iş və ya təhsil yerindən başlanır. Bundan əlavə, sizin işiniz, bilavasitə vəzifələriniz və qazandığınız uğurlar barədə məlumat göstərilməlidir.

Bu yanaşma aşağıdakı hallarda tətbiq edilir:

əgər sizin fəaliyyətiniz əvvəlki sahə ilə əlaqədar olacaqsa;

əgər sizin işəgötürənin adı gərəkli və mühüm məlumatdırsa;

əgər bu siyahı sizin karyera üzrə irəliləyişinizi və inkişafınızı əks etdirirsə;

əgər sizin əvvəllər işlədiyiniz təşkilatların adları sanballıdırsa;

əgər sizin əvvəlki işiniz ənənəvi sahələrlə, məsələn, dövlət strukturları və ya təhsil sahəsi ilə əlaqədar olmuşdursa.

Aşağıdakı hallarda bu yanaşmadan istifadə etməyə dəyməz:

əgər sizin əvvəlki iş yerinizdə hər hansı problemləriniz olmuşdursa

əgər siz karyera üzrə inkişafınızın istiqamətini dəyişmək istəyirsinizsə;

əgər siz iş yerlərini çox tez-tez dəyişmisinizsə;

əgər siz öz yaşınızı məxsusi göstərmək istəmirsinizsə;

əgər siz ilk dəfə iş axtarırsınızsa.

Fəaliyyət baxımından yanaşma. Əgər siz konkret iş tapmağa çalışırsınızsa, bu halda yaxşı olar ki, xülasəni əsas ixtisas dərəcələrinin rubrikaları üzrə təşkil edəsiniz, həmin fəaliyyət növünə birbaşa aidiyyəti olan qabiliyyətlərinizi sadalayasınız və bu fəaliyyətin yerinə yetirilməsi üçün malik olduğunuz xüsusi keyfiyyətləri vurğulayasınız. Bir neçə nümunə: liderliyə meyl, şəxsiyyətlərarası ünsiyyət vərdişləri, işin təşkil olunmasına və idarə edilməsinə görə məsuliyyəti öz üzərinizə götürmək bacarığınız. Sizin xüsusi bacarıq və keyfiyyətlərinizin tətbiq sahəsi televiziya, proqramlaşdırma və menecment kimi fəaliyyət sahələri ola bilər. Bu halda xülasədə sizin əvvəlki iş yerində tutduğunuz vəzifələr və oradan təqdim edilən xasiyyətnamələr ikinci dərəcəli rol oynayır.

Bu yanaşma aşağıdakı hallarda tətbiq edilir:

əgər əvvəlki iş yerində istifadə etmədiyiniz potensial qabiliyyətlərinizi xüsusi vurğulamaq istəyirsinizsə;

əgər karyera üzrə inkişaf sahənizi dəyişirsinizsə;

əgər siz əmək bazarında öz xidmətlərinizi ilk dəfə təklif edirsinizsə;

əgər sizin karyera üzrə inkişafınız uğurlu olmamışdırsa;

əgər əvvəlki məşğulluq sahələriniz arasında qarşılıqlı əlaqə olmamışdırsa;

əgər əvvəlki əmək fəaliyyətiniz ştatdankənar və ya müvəqqəti xarakter daşımışdırsa.

Aşağıdakı hallarda bu yanaşmadan istifadə etməyə dəyməz:

əgər siz karyera üzrə inkişafınızı xüsusi vurğulamaq istəyirsinizsə;

əgər sizin potensial işəgötürənləriniz sizin xidmətlərə hədsiz yüksək maraq göstərirsə;

əgər sizin vəzifə borclarınız çox olmamışdırsa;

əgər sizin axırıncı iş yeriniz çox presticli olmuşdursa.

Necə iş tapmalı?

Hər bir iş axtaran gənc həyatda ən azı bir dəfə belə suallar qarşısında dayanmaq məcburiyyəndə qalır: nə etməli, müraciəti hara yönəltməli. Əmək bazarında nə baş verdiyini anlamağa çalışır ki, iş tapa bilsin. Burada qəbahətli heç nə yoxdur, sadəcə şüurlu şəkildə yanaşma və planlaşdırmaya eytiyac var.

Elə alınmasın ki, bu gün siz bir neçə müsahibədə iştirak edısiniz (və uyğun heç nə olmasın), sabah isə “boş gün” əmələ gəlsin. Əgər hər hansı bir mühüm məşguliyyət yoxdursa mütləq iş axtarmaqla bağlı ən azı bir tədbir planlaşdırın.  Məsələn, İş elanı ilə bağlı hər hansı bir telefon zəngi, və ya internet saytlarında axtarış, Rezumenizin hazırlanmasıvə təkmilləşdirilməsi. CV-nin hazırlanma qaydası burada daha ətraflı təsvir olunur, sadəcə qeyd etmək istərdik ki çalışın orada orfoqrafik və qrammatik səhvlərə yol verilməsin, başadüşülməyən ixtisarlar və ya lüzumsus olaraq mürəkkəb, uzun-uzadı cümlələr yer almasın - siz memuar yazmırsınız. Unutmayın ki, Rezume-nin əsas məqsədi sizin şəxsiyyətinizə diqqəti cəlb etmək və bununla müsahibəyə dəvəti almaqdır. Sizin vəzifəsiniz müsbət təsir bağışlamaqdır.

Mütəxəssislər işaxtarma prosesini dənizə tor atma ilə müqayisə etmək olar: nə qədər suyun üzü geniş əhatə olunsa bir o qədər çox ovlamaq şansı əmələ gələcək. Axtarışın səmərəliliyi işə salınmış kanalların sayından asılıdır. Vasıtə və alətlər hə il dəyişməz olaraq qalır: yaxın dost-tanış,  kadr agentlikləri, İnternet, vakansiya yarmarkaları, qəzet elanları. Dəyişən yalnız namizədlərin bu və ya digər məlumat ötürücüsünə cıxış imkanlarıdır.

Bəzən hər hansı bir işə sizin namizəd kimi dəvət etməkdın əvvəl telefonla qısa söhbət də ola bilər. Bu halda təklif olunan işlə bağlı müəyyən məlumat verilə bilər və siz onun müsbət və mənfi tərəflərini təhlil etməlisiniz ki, lüzumsuz yerə vaxt və enerji itkisinə yol verməyəsiniz.

Çünki, əqər təklif olunan işdə sizi qane eməyən məqamların sayı çoxdursa (əmək haqqı, iş qrafiki, yerləşmə ərazisi və s.) və bu qədər itki sizin xeyrinizə olmayacaq. Bu halda nəzakətlə sizi müsahibəyə dəvət edən şəxsə təşəkkür etməyi unutmayın – nə bilmək olar həyatda nə ola bilər.

Sizin iş axtarmağınızın uğurlu olması və uzun vaxt aparmaması üçün göndəlik fəaliyyət planı tərtib edin və ona riayyət etməyə çalışın.

Yaxşı işçini müəyyən edən kriteriyalar:

Edə bilər. Namizəd göstərilən işi müvəffərqiyyətlə yerinə yetirə bilər. Bunlara onun təhsili, biliyi, təcrübəsi, sağlamlığı, psixoloji keyfiyyətləri, ailə vəziyyəti və b. uyğundur.

İstəyir. Göstərilən işə obyektiv və subyektiv maraqlıdır.

İdarə olunandır. Namizəd deyilənlərin mahiyyətini və təfərrüatını yaxşı başa düşür. Öz nitqini idarə edir. Özünə tənqidi yanaşır, öz səhvlərini dərk edir və onlardan faydalı təcrübə əldə edir. Stressli vəviyyətdə soyuqqanlılığını saxlayır, aqressiv olmur.

Uyğunlaşa biləndir. Namizəd xeyirxahdır, ətrafındakılarla asanlıqla ünsiyyət qurur və ünsiyyət qurmaq texnikasına malikdir. Namizədə xas olan davranış və iş modeli əsasən kollektivdə qəbul olunmuş normalara uyğundur.

Təhlükəsizdir. Namizəd işəgötürənə qarşı (loyalen), açıqdır ancaq söhbətçil deyil, aldatmağa və satqınçılığa meylli deyil.

İş axtarma haqqında məsləhətlər

Özünüz üçün iş axtarışının kriteriyalarını dəqiq təyin edin. Yalnız məqsədlərinizə tam uyğun gələn vakansiyaları seçin. Digər namizədərlə bərabər olaraq rəqibliyinizin önəmli potensiallığını tam layiqli qiymət verilməsinə diqqət yetirin.

Dostlar və tanışlar

Gənc tələbə və ya məzun iş axtardığı barədə məlumatı ilk öncə dostlar və tanışlara çatdırmalıdır. Belə görünə bilər ki, bu ən rahat və etibarlı üsuldur. Lakin, müasir zamanda ixtisaslaşma və peşəkarlıq üstünlük verildiyindən karyeranı bunun üzərində qurmaq həmişə mümkün olmür. İstənilən halda CV-ni yazmaq və müsahibədın keçmək lazım gələcək. Digər tərəfdən, idarələrin kadr şöbələrində olan indormasiya çoxluğu və şəxsi zəmanətin əhəmiyyəti dərəcədə məsuliyyətli oldüğündan bu şansdan da faydalanmaq məsləhətdir.

Kadr agentlikləri və İşədüzəltmə şirkətləri ilə əməkdaşlıq hansı hallarda əlverişlidir?

İri şirkətlərdə geniş iş təcrübəsinə malik olan şəxslərə işə düzəltmə şirkətləri tərəfindən iş tapmaq daha asan olur. Onlara sadəcə elektron poçt vasitəsilə müracıət etmələri məqsədəuyğun hesab olunur. Uyğun gələn vakansiya olduqda işədüsəltmə agentləri dərhal özlrəri Sizə müraciət edəcəklər. Belə əməkdaşlıq daha çox uğurlu nəticələr verir. İşədüzəltmə şirkətləri tərəfindən iş tapan şəxslər həmin agentlərə öz təşəkkürlərini bildirirlər. İri işədüzəltmə şirkətləri mövcud olan stabil və iri şirkətlərlə əməkdaşıq edirlər ki, perspektivli vakansiyalar da onlardan almaq ehtimalı çoxaldır. Həmin agentliklərdən imtina edərək, Siz mühüm vakansiyalardan xəbərdar olmamaq riskini artırmış olursunuz.

Hansı şirkəti seçmək lazımdır - yerli yaxud xarici?

Xarici şirkət menecerə malın satış strategiyası üzrə yeni biliklər verir. Yerli şirkət isə, menecerin vadar edir ki, özü bu strategiyanı qursun və satış sistemində özü qərar versin. Bununla bərabər insanların və layihələrin idarəolunmasında təcrübə qazanaraq, həmçinin karyera quruluşunda biznes məsələlərinin həllində iştrak edərək, yüskək peşəkarlıq səviyyəli idarəedən mütəxəssis pilləsinə qalxmağa zəmin yaranır. Bütün çətinliklərə müqavimət göstərmək və kritik məqamlarda özünü itirməmək kimi biznes keyfiyyətlərinin əldə olunmasına şərait yaradır. Ekspertlər qeyd edirlər ki, xarici mütəxəssislərin yerli şirkətlərə miqrasiyası praktiki olaraq sıfıra bərabərdir. Lakin əks istiqamətdə axın daha da çoxalır.

İş axtarışının qaydaları

Sadəcə telefon qarşısında zəng gözləyrək yaxşı iş tapmaq olmur. Şirkətlər bir çox oxşar tərcümeyi-halları qebul edir, lakin hamisina nəzər sala bilmirlər.Şirkətin işə qəbul prossesində məsul əməkdaşı ilə şəxsi əlaqə yaratmaq - bu iş axtarışının əsas amilidir. Buna görə, ən yaxşı üsul - tərcümeyi-halı göndərib və zəng etmək. Əksər vakansiyalar reklam olunmurlar. İnternet saytlardaki və qəzetlərdəki vakansiya elanlarına nəzər Sizin iş axtarışı prossesinin bir qismi olmalıdır. Sizi maraqlandıran şirkətlərə tərcümeyi-halı göndərərək mütəmadi olaraq həmin şirkətlərə zəng etməlisiniz. Bu halda iş tapmaq şansını artırmış olursuz. İş axtarışı tərcümeyi - halın kütləvi göndərilməsi ilə çərçivələnməməlidir..

İş axtaran üçün mühüm qeydlər:

Dini, irqi və cinsi fərq qoymadan bütün işəgötürənlərə eyni rəğbər bəsləməlidir;

İşəgötürənə özü haqda doğru olmayan informasiyanı verməmək;

İşəgötürən tərəfindən alınmış informasiyanın konfedisseallığını qorumaq, bunu işəgötürənin professional və şəxsi mənafeyinə zərər vurmadan istifadə etmək;

İşəgötürənin professional və şəxsi keyfiyyətlərinin öyrənilməsi metodlarından müvafiq qaydada istifadə etmək;

İşədüzəlmə prossesinin bütün etaplarında işəgötürənlə daima kontaktda olmaq

Beləliklə, yuxarıdakıları ümumiləşdirərək bunlara xüsusi diqqət yetirin:

İlk növbədə aydınlıq gətirilməlidir: sən kimsən,  sənin maraqların nədir, hansı dəyərlərin daşıyıcısısan.

Ən effektli başlanğıc üsulu tacrübə keçmə (stajirovka) hesab olunur – bu sizə lazım olan əlaqələrin qurulması, praktiki iş təcrübəsi qazandıra bilər.

Səviyyəli Rezume hazırlamağın qayğısına qalın və sonra onu şirkət və kadr agentliklrinə göndərin.

Təcrübə keçmə zamanı əmək kollektivi ilə tanış olmaqda təşəbbüskar olun ki kənarda qalmayasanız

Kollektivdə qalmaq üçün qətiyyətlə qeyri-ənənəvi qərarlar qəbul edin ki, yaradıcı yanaşma və zəka sahibi olduğunuz gözə dəysin.

Əsas odur ki, iş prosesi zamanı əmək haqqı və statusdan daha çox sizi perspektivdə məqsədəçatmaq üçün meydan əldə edəsiniz

Digər insanlarıla təmas qurmağı, onların emosional vəziyyətini və reaksiyalarını öyrənməyi bacarın.

Ünsiyyət daim ehtiyac duyduğumuz ən vacib məşğuliyyətdir. Ümumiyyətlə, insan həyatını ünsiyyətsiz təsəvvür etmək qeyri-mümkündür. Çünki, insan mövcudluğu ünsiyyət tələb edir. Biz ünsiyyət zamanı fikirlərimizi paylaşır, hadisələrə münasibətimizi bildirir, düşündüklərimizi ifadə edirik. Bütün bunlar ünsiyyət prosesində baş verir.

Bundan başqa insanlarla ünsiyyətdə olduğumuz müddət ərzində biz yeni “insan tiplərini”kəşf edirik. Məsələn, bu pisdi, o yaxşıdı, o maraqsız insandı, o çox ünsiyyətcildi, bu çox çətin adamdı və.s.

Eyni zamanda biz həm ətrafdakı insanlarla, həm də özümüzlə ünsiyyətdə oluruq. Hər iki ünsiyyət zamanı həmsöhbətimiz yorucu ola bilər. Biz bu tip həmsöhbətlərə “çətin adamdı” deyirik. “Çətin adam”larla ünsiyyətdə olmaq həmişə narahatedici və cansıxıcı olur, xüsusəndə, əgər bu şəxs biz özümüzüksə……

Əgər bizim özümüzlə ünsiyyətimiz alınmırsa bu digərləri ilə olan ünsiyyətimizə də təsir göstərir. Məsələn, onlarla aqressiv davranırıq, kobud ifadələrlə danışırıq və .s. Nəticədə özümüzü xoşagəlməz situasiyalarla üz-üzə qoyuruq.

Bütün bunların baş verməməsi üçün öncə özümüzə nəzər yetirməliyik. Bununçün aşağıdakıları bilməyimiz vacibdir:

 1-ci öyrənilməli şəxs mən özüməm­­­­­­­­­­­­­­­—-Ən əsası mən özümü tanımalıyam.Buna görə belə bir metoddan istifadə edə bilərik: bir vərəq götürüb orada özümüzün 10 yaxşı və 10 pis xüsusiyyətimizi qeyd edirik;

 1-ci dəyişilməli şəxs mən özüməm—-yuxarıdakı test vasitəsilə tapdığımız mənfi və müsbətlərimizi bildikdən sonra çalışıb mənfilərimizi azaltmaq və müsbətlərimizi artırmaq, bir sözlə, özümüzü müsbət istiqamətdə dəyişməliyik;

 1-ci münasibət qurulmalı şəxs mən özüməm—-özümüzü dəyişdikdən sonra artıq nə istədiyimizi aydınlaşdırıb, ətrafımıza bununla bağlı siqnallar ötürməliyik.

Özümüzlə bağlı problemi həll etdikdən sonra qalır ətrafımızdakı insanlar. Ətrafdakılarla ünsiyyət qurmaq üçün bir şeyi yadda saxlamaq çox vacibdir: insanlar onlara maraq göstərən, düşüncələri ortaq olanlarla ünsiyyət qurmağa çalışırlar.

Əgər insanlarla yaxşı ünsiyyətin alınmasına nail olmaq və özümüzü onlara sevdirmək istəyiriksə əməl olunması vacib sayılan 5 üsulu yadda saxlamalıyıq:

Adamlara maraq göstərmək—-məs: qarşımızdakının problemləri, qayğıları, hər hansı hadisə ilə bağlı təəssüratları, fikirləri və.s. ilə maraqlanmalıyıq. Bu vasitə ünsiyyətdə çox effektiv təsirə malikdir. Çünki, yaddan çıxarmayaq ki, hər kəs özü haqqda danışmağı çox sevir.

Gülümsəmək—-gülüş insanlara təsir edən ən effektiv vasitədir. Ona görə ki, gülüş ətrafdakılara müsbət emosiyalar göndərir. Bu da hər kəsə xoş olur. Buna görə təbəssümü üzümüzdən əksik etməməliyik.

Yaxşı dinləyici olmaq—-başqalarını özləri haqqda danışmağa vadar etməliyik. Belə olarsa onlar bizimlə daha çox ünsiyyətdə olmağa çalışacaqlar. Bu vasitənin əsas tərəfi də odur ki, dinləyici olsaq qarşımızdakı bizə sevə-sevə özü və hadisələr haqqda informasiya verəcək.

Qarşımızdakının bacarıq və imkanlarına, bizə olan səmimi münasibətinə inanmaq—-Əgər belə etmiş olsaq, onda zaman keçdikcə doğurdan da istədiyimizi əldə edə biləcəyik. Yəni qarşımızdakının bizə münasibəti müsbət istiqamətdə dəyişəcək.

Başqasına maraqlı olan dildə danışmaq—-münasibətlərdə uğur qazanmaq üçün həmsöhbətimizin maraqları ilə üst-üstə düşən dildə danışmağı öyrənməliyik. Bu ünsiyyət qanunudur və bunu ilk tanışlıqda, münasibətlərin sonrakı axarında, iş həyatında, o cümlədən, ailə münasibətlərində gözləməliyik. Başqaları ilə elə rəftar etməliyik ki, onlar o rəftarı bizdən gözləyirlər.

Ünsiyyət qurmanın əsas məsələsi budur ki, bizə xoş təsir etməyən, xoşumuza gəlməyən adamlarla ünsiyyət qura bilək. Bunu bacarmaqçün isə aşağıdakılara diqqət yetirməliyik:

Ona qarşı olan bu mənfi münasibətimizin səbəbini dəqiqləşdirməliyik

Onun ən azı 5 müsbət xüsusiyyətini tapmalıyıq

Onu ən yaxın bildiyimiz və çox istədiyimiz insanın simasında görə bilməyi bacarmalıyıq

Onunla ünsiyyətə girməli və fikirlərimizdə ortaq nöqtələri tapmalıyıq

İmkan daxilində ona hədiyyə almalıyıq (ucuz və baha; fərq etməz)